Images Siri ya Kupanga Matumizi ya Pesa Zako..?

JE, WEWE huona kwamba huna pesa za kutosha? Ikiwa ungeweza kupata pesa zaidi, labda ungenunua kitu fulani unachotamani sana. Kama tu ungekuwa na mshahara mkubwa, ungeweza kununua viatu unavyohitaji.Nyakati nyingine marafiki zako wanakuomba kwenda kwenye burudani zinazohitaji pesa nyingi.

Badala ya kuhangaikia pesa ambazo huna, mbona usijifunze kupanga matumizi ya pesa ulizo nazo? Unaweza kungoja mpaka utakapoanza kujitegemea ndipo ujifunze jinsi ya kutumia pesa. Lakini jiulize, Je, ungeruka kutoka katika ndege kabla ya kujifunza kutumia parachuti? Ni kweli kwamba huenda mtu akafaulu kuifungua huku akibingirika-bingirika kutoka juu. Hata hivyo, ingalikuwa afadhali kama nini ikiwa angalijifunza kanuni za msingi za kutumia parachuti kabla ya kuruka nje!

Vivyo hivyo, wakati bora zaidi wa kujifunza kutumia pesa ni wakati ungali nyumbani, kabla hujakabili maamuzi mazito ya kiuchumi. Mfalme Sulemani aliandika: “Pesa ni ulinzi.” Lakini pesa zitakulinda ikiwa tu unajua kuzitumia kwa hekima. Kufanya hivyo kutakupa uhakika na kufanya wazazi wako wakuheshimu hata zaidi.

Jifunze Mambo ya Msingi

Umewahi kuwaomba wazazi wako wakueleze mambo yanayohusika katika kutunza familia yenu? Kwa mfano, je, unajua inagharimu pesa ngapi kulipia stima na maji kila mwezi au bei ya petroli, chakula, au kodi ya nyumba? Kumbuka kwamba unafaidika na huduma hizo—na utakapoondoka nyumbani, wewe ndiwe utakayelipia gharama hizo. Kwa hiyo, ni vizuri kukadiria gharama zako zitakuwa kiasi gani. Waombe wazazi wako wakuonyeshe baadhi ya bili zinazoonyesha gharama za huduma au bidhaa mbalimbali za nyumbani, na usikilize kwa makini jinsi wanavyopanga bajeti, yaani, matumizi ya pesa.

Kutambua Magumu

Huenda ikaonekana kuwa rahisi kutumia pesa vizuri, hasa ikiwa unaishi nyumbani na unapewa pesa za matumizi au unapata mshahara. Kwa nini? Kwa kuwa huenda wazazi wako wanalipia karibu kila kitu. Kwa hiyo, huenda ukaona kwamba una pesa nyingi za kutumia upendavyo. Na kuzitumia ni raha.

Hata hivyo, tatizo linaweza kutokea vijana wenzako wakikusukuma utumie pesa nyingi kupita ulivyopanga. Ellena, mwenye umri wa miaka 21, anasema: “Baadhi ya vijana wenzangu huona kwenda madukani kuwa tafrija. Na ikiwa hutanunua chochote, hakuna haja ya kwenda.”

Hakuna mtu anayetaka kutenda tofauti na rafiki zake. Lakini jiulize, ‘Je, ninapokuwa na rafiki zangu, ninatumia pesa kwa sababu ninazo au kwa sababu ninalazimika?’ Wengi hutumia pesa ili ‘kujitengenezea jina’ wanapokuwa na marafiki. Wanajaribu kuvutia watu kwa vitu walivyo navyo badala ya utu wao. Hilo linaweza kukuletea matatizo makubwa ya kiuchumi, hasa ikiwa una kadi ya mkopo. Unaweza kuepuka jinsi gani matatizo hayo?

Dhibiti Matumizi

Badala ya kuponda pesa zote na kumaliza kiwango kilichowekwa cha kadi ya mkopo au kuponda mshahara wako wote kwa siku moja. Unapoenda matembezi na marafiki zako panga mapema na kuamua kiasi utakachotumia. Mshahara wako weka katika akaunti yako ya benki natoa tu kiasi ninachohitaji wakati huo. Pia ni vizuri kwenda madukani na marafiki ambao hawatumii pesa ovyovyo na ambao watanitia moyo kulinganisha bei katika maduka mbalimbali badala ya kununua vitu bila mpango.”

Huenda unafikiri kwamba tayari unajua kutumia pesa zako vizuri. Lakini jiulize: ‘Nilitumia pesa ngapi mwezi uliopita? Nilinunua nini?’ Umesahau? Basi, kabla mambo hayajaenda mrama, chukua hatua zinazofuata.

1. Weka rekodi. Kwa mwezi mmoja hivi, andika kiasi cha pesa ulizopokea na tarehe uliyozipokea. Andika kila kitu ambacho umenunua na bei yake. Mwishoni mwa mwezi, jumlisha kiasi cha pesa ulizopokea na kiasi cha pesa ulizotumia.

2. Panga bajeti. Katika safu ya kwanza, andika mapato yote unayotazamia mwezi huo. Katika safu ya pili, orodhesha jinsi unavyopanga kutumia pesa zako; ukitumia rekodi iliyo katika hatua ya kwanza. Kadiri mwezi unavyosonga, andika kwenye safu ya tatu kiasi hususa ulichotumia kwa kila moja ya mambo uliyopanga. Pia, andika gharama zote ambazo hukupanga.

3. Badili mazoea yako. Ukiona kwamba unatumia pesa nyingi kuliko ulizopanga katika bidhaa fulani na madeni yanazidi kuongezeka, badili mazoea yako ya kutumia pesa. Lipa madeni yako. Dhibiti matumizi yako.

Pesa zina faida zinapotumiwa vizuri. Katika nchi nyingi maisha yanaweza kuwa magumu sana ikiwa huwezi kuchuma na kupanga vizuri matumizi ya pesa.