Images Biashara ya Asali Inavyolipa..

HAWAHITAJI mtu wa kuwachunga kwa ajili ya malisho au maji, hawana shida ya kumuona daktari kwa ajili ya matibabu, hata mlinzi hawana haja naye, wenyewe ni hatari tupu kwa adui yeyote atakeyesogea.

Gharama ya kuwafuga haifikii ya ng’ombe, mbuzi, kondoo, au kuku. Wanyama hawa wanahitaji fedha za kununua chakula, maji, na dawa ili kuhakikisha wanakuwa na afya bora.

Mbali na kutokuwa na gharama hizo, lakini nyuki wamekuwa wakimpatia Bahati Mhapa kitita cha zaidi ya Sh6 milioni kiulaini kila mwaka. Pia amekuwa akitumia asali kwa ajili ya matumizi ya nyumbani.

Tofauti na makundi ya ng’ombe, kondoo na mbuzi ambao kwa wale wafugaji wa kienyeji, mchungaji hana budi kuambatana nao kwa umbali mrefu kwa ajili ya kutafuta malisho. Nyuki wamekuwa wakizunguka umbali wa zaidi ya kilometa 1,000 kwa ajili ya kutafuta chavua wanayotumia kutengenezea asali.

Asali inatajwa kama chakula kitamu zaidi kuliko mazao mengine yatokanayo na mifugo kama nyama, maziwa, mayai n.k. Mbali na utamu kwa upande wa kula, lakini pia asali inatumika kutibu magonjwa mbalimbali baada ya kuchanganywa na vitu vingine.

Utamu huo na matumizi hayo ndivyo vinavyompa nguvu Mhapa kujikita katika biashara hiyo huko kwao Mufindi mkoani Iringa na kukusanya fedha za kutosha kutokana na mizinga 350 anayoitumia kuzalisha asali. Lengo la Mhapa ni kufikisha mizinga 1,000 ifikapo mwaka 2013.

“Ninapata wastani wa Sh1.5 milioni kila baada ya miezi mitatu na soko langu kubwa lipo Dar es Salaam na Iringa, lakini hivi karibuni nimepata wateja kutoka Zambia ambao wanaisifia sana asali hii,” anasema Mhapa wakati alipokuwa kwenye maonyesho ya asali yaliyofanyika jijini Dar es Salaam hivi karibuni.

Soko la asali
Mhapa anasema alipata zabuni kwenye shirika moja la Wajerumani ambao walikuwa wanataka lita 10,000, lakini bado hajaweza kufikia kiwango hicho, ndio sababu ana malengo ya kuongeza mizinga.

Wakati Mhapa akinufaika, taarifa za Baraza la Asali Tanzania zinasema kiasi cha asali kinachozalishwa bado ni kidogo licha ya mahitaji yake kuwa makubwa.

Katibu wa Baraza hilo Dk Dansatan Kabialo, anasema jumla ya tani 9,380 zimekuwa zikizalishwa kila mwaka, kiasi hicho ni sawa na asilimia saba tu ya uzalishaji wa asali nchini.

“Kwa kweli tunazalisha kidogo sana, ndio sababu tumeandaa maonyesho ili tukutane na wadau mbalimbali wa asali na kuhamasisha wafugaji wafuge zaidi.

“Kwa upande wa nta tunalizalisha tani 625.3 ambazo ziliingiza Sh2.8 bilioni kwa mwaka wakati asali iliingiza Sh14 bilioni, bado ni kiwango kidogo tunataka watu wajitokeze zaidi,” anasema Dk Kabialo.

Dk Kabialo anasema soko la asali ya Tanzania lipo Falme za Kiarabu (UAE) Oman na Iran, lakini kwa hapa Afrika asali hiyo ya kina Mhapa inauzwa zaidi Kenya, Uganda na Rwanda.

Kwa kuonyesha jinsi sekta hiyo inavyopiga vita umaskini nchini, Dk Kabialo anasema kuwa sekta hiyo imeajiri watu milioni mbili nchini kote.

“Idadi hii inahusisha warinaji, wauzaji, watengeneza vifungashio, watengeneza mizinga na vifaa vingine vya ufugaji na urinaji wa asali,” anasema Dk Kabialo.

Asali nyingi nchini inazalishwa katika mikoa ya Tabora, Dodoma, Kigoma na Singida.

Mikoa mingine iliyopo katika uzalishaji ni Iringa, Kilimanjaro, Arusha na Tanga.

Dk Kabialo anatoa wito kwa wafugaji kufuata kanuni na taratibu za ufugaji nyuki zilizowekwa na Serikali, lakini pia wajiunge na Baraza la Asali kwa ajili ya kupata maelekezo zaidi.

Tiba
Kwa mujibu wa Dk Kabialo asali ina manufaa kwa watu wenye kikohozi, lakini pia ni nzuri kwa mtu aliyeungua na moto kwa kupaka kwenye majeraha yake.

Mhapa anasema mchanganyiko wa asali na mdalasini, unatibu ukungu wa miguu (fungus) kwa kupaka sehemu iliyoathirika.

Dk Kabialo anasema asali haiharibiki na kwamba inapokaa muda mrefu inaendelea kuwa bora zaidi, hii ina maana unaweza kukaa nayo kwa zaidi ya miaka 30 bila kuharibika endapo itahifadhiwa sehemu nzuri.

“Ikikaa kwa muda wote huo, inabadilika rangi tu na kuwa nyeusi, ndiyo kwa sababu Mamlaka ya Chakula na Dawa Tanzania (TFDA) hawakulazimishi kuweka tarehe ya mwisho ya matumizi ya asali,” anasema.

Aina za asali
Zipo aina mbili za asali ya nyuki wanaouma (wakubwa) na nyuki wadogo (wasiouma), lakini Dk Kabialo anasema asali ya nyuki wadogo ni nzuri zaidi kwa sababu wana uwezo wa kupata chavua katika maua mengi yakiwamo maua madogo ambayo nyuki wakubwa hawawezi kuingia.

Dk Kabialo na Mhapa wanasema mnyama aitwaye Nyigere ni adui mkubwa kwa sababu ana uwezo wa kuangusha mizinga ili apate masega ya nyuki, sisimizi na mchwa nao wakati wingine wamekuwa wakisababisha usumbufu ambao wanakula na kushambulia mizinga.

Jinsi ya kufuga nyuki
Nyuki wanatakiwa kufugwa eneo ambalo liko umbali wa mita 300 kutoka maeneo ambako kunafanyika shughuli za binadamu kwa sababu wakiwa karibu na makazi ya watu watawashambulia watu.

Nyuki hawapendi harufu zenye manukato makali, hivyo kwa mtu ambaye amejipulizia manukatao, anashairiwa asipipte karibu na mizinga ya nyuki.

Mhapa amewataka wanawake wajitokeze kwa wingi shughuli ya kuzalisha asali kwani haina gharama kubwa.

Lakini kwa upande wa Dk Kabialo anasema maonyesho ya nyuki yaliyofanyika jijini Dar es Salaam yamelenga kuwakutanisha wadau wa sekta hiyo wakiwamo watafiti ambao watatoka na azimio kwa ajili ya kuinua shughuli za ufugaji nchini.

Uchumi wa Taifa na wa mtu mmoja mmoja unaweza kupanda haraka kwa kutegemea wadudu hawa endapo malengo yatatimizwa.

Mmoja wa washiriki wa maonyesho hayo ya asali Braitoni Kimaka kutoka mkoani Kigoma anasema maonyesho yasifanyike Dar es Salaam tu bali yafanyike pia mikoani ambako wapo wafugaji wengi.

Biashara hiyo inawezekana, nyuki ni wadudu wanaoweza kukupa utajiri.